Czasopisma dla dzieci młodszych jako miejsce propagandy politycznej w Polsce Ludowej (na przykładzie „Świerszczyka” w latach 1946-1956)

Bogumiła Staniów

Uniwersytet Wrocławski

Czasopisma dla dzieci, zwłaszcza w powojennej Polsce, pełniły ważną funkcję informacyjną i edukacyjną. Ich łamy stały się też miejscem wyraźnej działalności indoktrynacyjnej władz, zwłaszcza do roku 1956. Objawiało się to w kilku grupach treściowych, które można wyodrębnić np. na łamach „Świerszczyka” (oraz jego poprzedników: „Iskierek”, po połączeniu w latach 1951-1956 jako „Świerszczyk Iskierki”), m.in.:

  1. opisujących postaci ważnych dla władzy polityków (Stalin, Lenin, Dzierżyński, Świerczewski), politykę międzynarodową (np. wspieranie krajów młodego socjalizmu), aktualne wydarzenia społeczne i polityczne w kraju (np. przodownictwo pracy, Plan 6-letni), istotne z punktu widzenia panującego systemu rocznice (np. wybuchu rewolucji październikowej);
  2. poruszających specyficznie rozumiany internacjonalizm i solidarność dzieci świata;
  3. przedstawiających obchody świąt państwowych i branżowych (1 Maja, Barbórka itd.).

W referacie omówię pierwszą grupę wyżej wymienionych zagadnień, zwracając uwagę na aktualność i adekwatność formy materiałów zamieszczanych na łamach pisma przeznaczonych dla młodych odbiorców (zbeletryzowane felietony, opowiadania, wiersze, kolorowe ilustracje). Ich atrakcyjność polegała na docieraniu z tekstem i obrazem do konkretnego odbiorcy w szybkim czasie, z możliwością wykorzystania zarówno w pracy szkolnej jak i dla potrzeb domowych.

Temat zostanie zrealizowany na podstawie analizy zawartości treściowej wszystkich numerów „Świerszczyka” za lata 1946-1956.

Scroll to Top
Skip to content