Rola mediów w kształtowaniu i umacnianiu tożsamości narodowej oraz budowie państw Europy Środkowo-Wschodniej w latach 1918-2018
W 2018 roku kilka państw Europy Środkowo-Wschodniej świętuje 100-lecie niepodległości – odzyskanej po wielu latach niewoli bądź wieńczącej długotrwałe i niełatwe procesy emancypacji. Powstały wtedy kraje narodowe, ale także utworzono dwa państwa wielonarodowe: Czechosłowację i Jugosławię, których pamięć pozostaje wciąż żywa. Niepowodzeniem zakończyły się starania Białorusinów i Ukraińców, którym przyszło czekać na wolność jeszcze kilkadziesiąt lat.
W procesach tych, obejmujących utrzymanie i budzenie świadomości narodowej, poczucie odrębności i wspólnoty zarazem, tworzenie instytucji życia społecznego, kulturalnego i ekonomicznego, a wreszcie państwowego, kluczową rolę odegrały media oraz pracujący w nich ludzie – głównie książka, prasa oraz rozpowszechniające je biblioteki i sieć dystrybucji, jak i powstające i rozwijające się w tym czasie film i radio.
Dynamika i charakter tych procesów, choć prowadzących do tego samego celu, kształtowały się na różne sposoby w zależności od miejscowych uwarunkowań, sytuacji politycznej i społecznej czy etnicznej. Nowe państwa, budując własne instytucje, musiały także uwzględnić potrzeby zamieszkujących je mniejszości. Wszystko to wpływało na strukturę i funkcje rynku mediów, sieć biblioteczną, a przede wszystkim treści propagowane za ich pośrednictwem.
Celem konferencji „Tożsamość – Niepodległość – Media” jest przekrojowe i porównawcze ukazanie roli mediów i bibliotek w budowie oraz umacnianiu tożsamości narodów Europy Środkowo-Wschodniej w perspektywie roku jubileuszowego 2018. Trzon konferencji mają stanowić, w naszym zamyśle, wystąpienia przekrojowe i syntetyzujące, przygotowane przez reprezentantów poszczególnych narodów, znawców ich historii, których celem będzie ukazanie głównych, kluczowych problemów, jak również sytuacji i kierunków badań w tym zakresie. Ich dopełnieniem staną się głosy dotyczące problemów szczegółowych, w tym wzajemnych relacji krajów.
Rok 1918 wyznacza oś chronologiczną naszych dociekań, jest swego rodzaju punktem kulminacyjnym, ale przecież nie jedynym dla opisanych wyżej procesów. Toteż świadomi jesteśmy głębokiego ich zakotwiczenia w historii, nawet zamierzchłej, a także trwania do dzisiaj.
Mamy nadzieję, że nasze przedsięwzięcie – oprócz zamierzonych celów naukowych – przyczyni się do lepszego zrozumienia bliskich sobie narodów i społeczeństw.
Zagadnienia szczegółowe:
- Narodowy rynek książki i prasy – instytucje, obiegi, uczestnicy oraz jego rola w ruchach niepodległościowych
- Wkład i rola instytucji oraz pracowników mediów i bibliotek w budowie niepodległych państw
- Uczestnictwo w kulturze, edukacja, czytelnictwo i ich znaczenie w umacnianiu tożsamości i budowie państwa
- Symbolika, ikonografia
- Święta, obchody, rocznice
- Autorytety, elity, propaganda
- Wolność słowa – racja stanu – bezpieczeństwo
Organizator
Instytut Nauk o Informacji
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Komitet Naukowy i Organizacyjny
- Dr hab. Michał Rogoż, prof. UP – dyrektor Instytutu
- Prof. PhDr. Jiří Trávníček, MA
- Dr hab. Grażyna Wrona, prof. UP
- Dr hab. Grzegorz Nieć, prof. UP
- Dr Iwona Pietrzkiewicz
- Dr Ewa Wójcik
- Dr Sabina Kwiecień
- Dr Beata Langer
Patronat honorowy
Patronat medialny
