Grażyna Wrona

• https://orcid.org/0000-0003-0004-2457

• Profesor

• Przewodnicząca Rady Dyscypliny: Nauki o komunikacji społecznej i mediach,
• Kierownik Katedry Wiedzy o Mediach,
• Redaktor naczelna „Rocznika Historii Prasy Polskiej”.

• 2018 profesor nauk humanistycznych
• 2007 doktor habilitowany w zakresie nauk humanistycznych
• 1990 doktor nauk historycznych
• 1980 magister bibliotekoznawstwa i informacji naukowej

Zakres moich zainteresowań naukowych skupia się na czterech głównych obszarach badawczych: nadzór nad prasą w Polsce w latach 1918-1939; dzieje czasopism naukowych i popularnonaukowych na ziemiach polskich do 1939 roku; prasa w komunikacji politycznej; prasa jako źródło. Pierwszy obejmuje zagadnienia dotyczące nadzoru nad prasą, jego instytucjonalnej struktury, uwarunkowań prawnych, miejsca w systemie administracyjnym oraz sądowo-policyjnym, zakresu kompetencji, funkcji, stosowanych procedur, a także nadzoru jako atrybutu władzy; ważnym wątkiem w prowadzonych poszukiwaniach stała się cenzura i konfiskaty.

Badania nad dziejami polskich czasopism naukowych i popularnonaukowych realizowane były i są z uwzględnieniem ich rozwoju ilościowego oraz jakościowego, typologii, pełnionych funkcji, związków z rozwojem nauki, techniki, kultury i oświaty, dziejów poszczególnych tytułów, ewolucji struktury wewnętrznej. Temat historii periodyków popularnonaukowych realizowany był w ramach grantu finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki Polskie czasopisma popularnonaukowe do 1939 roku. Trzeci, w trakcie którego realizacji jestem dotyczy z jednej strony udziału ludzi prasy w konstruowaniu konstytucyjnych oraz prawnych uwarunkowań wolności prasy w okresie międzywojennym, a także jej roli w komunikacji politycznej.

Czwarty pozwala wykorzystać prasę jako źródło do badań historycznych nad kreśleniem, z jednej strony wzorca społecznych zachowań, będących reakcją na istotne, niekiedy traumatyczne dla danej zbiorowości zjawiska i zdarzenia, z drugiej zaś dokumentować przejawy aktywności polskiego społeczeństwa na polu nauki oraz kultury, głównie w XIX w. i w latach 1918-1939.

• dzieje prasy polskiej,
• historia czasopism naukowych oraz popularnonaukowych,
• nadzór nad prasą w perspektywie historycznej,
• cenzura i konfiskaty prasy krakowskiej (1918-1939),
• prasa jako źródło,
• prasa w komunikacji politycznej.

• Medioznawstwo,
• Metodologia badań medioznawczych,
• Gatunki dziennikarskie,
• Systemy kontroli i nadzoru w mediach,
• Współczesny język mediów,
• Informacja i komunikacja naukowa,
• Konwersatorium prasoznawcze,
• Seminarium magisterskie.

• Przewodnicząca Komisji Prasoznawczej Oddziału PAN w Krakowie,
• Członek Komitetu Nauk o Komunikacji Społecznej i Mediach PAN,
• Członek rad naukowych czasopism: „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Bibliothecarum Scientiam Pertinentia”, „Przegląd Biblioteczny”, „Zeszyty Prasoznawcze”, „Folia Biblilolgica”, „Rocznik Bibliologiczno-Prasoznawczy”, „Toruńskie Studia Bibliologiczne”.

Monografie:

• Polskie czasopisma popularnonaukowe do 1939 roku. T.1. Dzieje i rozwój. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, 2018, [współaut. E. Wójcik, R.M. Zając],
• Nadzór nad prasą w Krakowie (1918-1939). Kraków: Księgarnia Akademicka, 2017.
• Polskie czasopisma naukowe w latach 1918-1939. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, 2005.
• Towarzystwa naukowe w Krakowie w latach 1845-1939: Wydawnictwo Naukowe WSP, 1994.

 Artykuły w czasopismach:

• Prasa w debacie parlamentarnej w świetle Sprawozdań Stenograficznych z Posiedzeń Sejmu Ustawodawczego (1919-1922) oraz Sprawozdań Stenograficznych z Posiedzeń Sejmu Rzeczypospolitej (1922-1939) : projekcja badań, wstępne ustalenia. „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia.” – 2021, Z. 19, s. 316-329,
• Polish Popular Science Magazines from 1758 to 1939 as a Topic and a Source in Research on the History of Popularization of Science, „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2020, z.3, s.5-18; [współaut. E. Wójcik, R. Zając].
• Women’s health issues, preventive care and prophylaxis in 19th-century Polish popular medical magazines, „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2018,  3, s. 21-37; [współaut. E. Wójcik, R. Zając],
• Mesųa zâmel’ Vâlikaga Knâstva Litouskaga u règiânal’naj pol’skaj bibliâgrafii času (časopisy Ateneum Wileńskie (1923-1939) i Źródła Mocy (1927-1935) – cproba analizu prèsy„Zdabytki : dakumental’nyâ pomniki na Belarusi”, 2017, Vyp. 20, s. 161-174,
• „Przeciw bezwstydowi w druku i obrazku” : krakowska cenzura w walce z demoralizacją (1918-1939), „Klio” -2011, nr 17 (2), s. 97-111,
• Polish scientific magazines on classical philology, archaeology and prehistory in the period 1918-1939, „ Studies in Ancient Art and Civilization”, 2011, T. 15, s. 263-274

 Rozdziały w monografiach:

• Sauvegarder les tombeaux polonais : mémoire et protection des sépultures polonaises vues par la presse de l’émigration. W: Gravés dans la mémoire : les tombeaux polonais en France / sous la direction de Iwona H. Pugacewicz: Paris-Kielce : Centre de civilisation polonaise Sorbonne Université ; Muzeum Narodowe w Kielcach, 2022;  S. 61-75,
• Wolność prasy w debacie parlamentarnej Sejmu Ustawodawczego (1919-1921) : głos dla uczczenia stulecia konstytucji marcowej: W: Wokół bibliotek i dziedzictwa kultury : księga jubileuszowa dedykowana prof. dr hab. Elżbiecie Barbarze Zybert z okazji 45-lecia pracy naukowej /red. nauk: R Kotowski przy współprac. D. Grabowskiej: Warszawa : Wydawnictwo Naukowe i Edukacyjne SBP; S. 270-281,
• Prasa, książka, biblioteka w dziewiętnastowiecznych „magazynach wszystkich potrzebnych, przyjemnych i użytecznych wiadomości”.W: Poetyka losu i historii : profesorowi Tadeuszowi Budrewiczowi w sześćdziesiątą piątą rocznicę urodzin / red. nauk. K. Gajda, R. Stachura-Lupa, K. Wądolny-Tatar. Kraków : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej, 2017; S. 652-668,
• O wszystkich pokarmach i napojach do utrzymania życia i zdrowia traktować będę” : nakazy i zakazy żywieniowe w XIX-wiecznych czasopismach popularnonaukowych. W: Polska i świat przez kuchnię : studia o dziedzictwie kulinarnym. nauk. A. Kamler, D. Pietrzkiewicz, K. Seroka: Warszawa : Grupa COGITO, 2018; S. 253-265,
• Zbiory przysłów, aforyzmów, maksym i sentencji na współczesnym polskim rynku książki. W: Parémie národů slovanských. 8 / editor U. Kolberová, S.Mizerová. Ostrava : Ostravská Filozofická fakulta, 2017, S. 277-292 [współaut. G. Nieć].

Prace redakcyjne:

• W kręgu „Merkuriusza Polskiego” : studia i szkice w 350-lecie prasy polskiej / pod red. K. Woźniakowskiego, G. Wrony, T. Siernego ; Komisja Prasoznawcza Oddziału PAN w Krakowie;  Katowice : „Śląsk” Wydawnictwo Naukowe, 2012.
• Ilustrowany Kurier Codzienny: księga pamiątkowa w stulecie powstania dziennika i wydawnictwa. G. Wrona, P. Borowiec, K. Woźniakowski. Kraków:  Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego; Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”, 2010.